Kamica nerkowa

• Zawarte w moczu substancje mineralne mogą tworzyć zło­gi w drogach moczowych. Wielkość ich jest różna (ziarnka piasku, kamienie). Drażniąc drogi moczowe złogi te są przyczyną różnych – co do charakteru i nasilenia – dolegli­wości (najczęściej powodują wystąpienie kolki nerkowej).
• Złogi w drogach moczowych mają różną konsystencję, ostrość powierzchni i krawędzi.
• Kamienie moczowe zbudowane są z soli wapnia, szczawia­nów, soli kwasu moczowego (moczanów), cystyny, fosfo­ranów. Tworzeniu się złogów w drogach moczowych sprzyja zastój moczu (utrudniony odpływ spowodowany przez mechaniczną przeszkodę), zbyt mała ilość wypija­nych płynów oraz nadmierne ustrojowe straty wody (obfite poty, gorączka, pobyt w tropiku). Stany te powodują zagę­szczenie moczu i wytrącanie się soli mineralnych.
• Duże kamienie moczowe (np. kamienie odlewowe, zlokali­zowane w miedniczkach nerkowych) mogą nie powodo­wać żadnych dolegliwości (bezobjawowa kamica nerko­wa). Jednak wywierany przez nie ucisk (i powodowany niekiedy brak odpływu moczu) może doprowadzić do nie­wydolności nerek (jedna z przyczyn tzw. mocznicy poza-nerkowej).
• Kamica nerkowa przebiega często z krwinkomoczem (w badaniu mikroskopowym moczu stwierdza się erytrocyty) lub z krwiomoczem (krwisty mocz).
• W 80% przypadków kamienie nerkowe ulegają wydaleniu z dróg moczowych w sposób naturalny (z prądem spływa­jącego moczu). Oznaką tego może być chwilowe uczucie pieczenia przy oddawaniu moczu (mikcja).
• W 20% przypadków kamienie nerkowe blokują moczowód utrudniając lub uniemożliwiając odpływ moczu. Miejscem blokady jest najczęściej dolna część moczowodu. Nastę­pstwem tego jest zastój moczu powyżej przeszkody, czyli w środkowej i górnej części moczowodu oraz w miednicz­kach nerkowych. Jeśli nie usunie się kamienia, to następuje uszkodzenie miąższu nerkowego.
• Najczęściej kamica nerkowa występuje u mężczyzn między 30 a 40 rokiem życia. U chorych z dną moczanową (podagra, chilagra) kamienie moczowe składają się z soli kwasu mo­czowego (moczany).
• Napad kolki nerkowej zaczyna się nagle od silnego bólu w okolicy lędźwiowej (kłucie). Bóle mają charakter falisty (pojawiają się, łagodnieją, ustępują, nawracają).
• Bóle promieniują zwykle do okolicy pachwinowej i nadłonowej.
• Kolce nerkowej towarzyszą zwykle mdłości, wymioty, ob­fite poty, dolegliwości krążeniowe (niekiedy zasłabnięcia, omdlenia) i krwiomocz.
• Jeśli dołączy się infekcja, pojawiają się dreszcze i gorączka.

Jak sobie radzić?
Zapobieganie
• Przy podwyższonym poziomie kwasu moczowego w suro­wicy krwi przyjmować leki blokujące wewnątrzustrojową syntezę tej substancji, ale nade wszystko przestrzegać diety.
• Jeśli kamica moczowa ma charakter dziedziczny należy wypijać minimum 1,5 – 2 1 płynów dziennie. Dotyczy to zwłaszcza:
– ciepłych pór roku,
– stanów gorączkowych,
– okresów ciężkiej pracy fizycznej,
– pobytu w krajach tropikalnych.

W kolce nerkowej
• Pić dużo płynów, ruszać się („biegać w kółko”). Sprzyja to prawidłowej motoryce (perystaltyce) moczowodu, dzięki której kamień ulega przemieszczeniu w kierunku pęcherza moczowego.
• Biegać po schodach, skakać przez niskie przeszkody! Rów­nież takie postępowanie sprzyja przesuwaniu się kamienia w dół.

Kiedy iść do lekarza?
• Jeśli kolka nerkowa nie ustępuje po kilku godzinach.
• Jeśli mocz jest krwisty.
• Jeśli oddawanie moczu jest bardzo częste, uporczywe i bolesne.
• Jeśli sytuacja wymaga badań diagnostycznych (np. badania radiologicznego, za pomocą którego można ocenić zarów­no wielkość, jak i położenie złogów moczowych).
• Lekarz może pomóc zapisując leki przeciwskurczowe i przeciwbólowe.
• Jeśli kamienie nie ulegną samoistnemu wydaleniu można je usunąć za pomocą odpowiedniej pętli (wprowadza się ją do moczowodu przez pęcherz moczowy).
• Jeśli mamy do czynienia z kamieniami dużymi lub takimi, które umiejscowione są w obrębie miedniczki nerkowej, potrzebna jest operacja. Alternatywę stanowi „rozbijanie” kamieni za pomocą ultradźwięków. Jeśli się nie zastosuje którejś z tych metod, kamica może uszkodzić, a nawet zniszczyć miąższ nerkowy po stronie kamienia.