Katar

Popularny katar, jest chorobą wirusową. Przy katarze zmiany zapalne błony śluzowej ograniczają się zwy­kle do nosa, nosowej i ustnej części gardła. Niekiedy choroba szerzy się dalej do krtani, tchawicy i oskrzeli, a do infekcji wirusowej dołączyć się może zakażenie bakteryjne. Obejmuje ono wówczas zatoki przynosowe, gardło, ucho środkowe i płuca.

Wirusy, wywołujące ostry katar, rozprzestrzeniają się najczęściej drogą kro­pelkową. Inna możliwość przenoszenia drob­noustrojów powstaje podczas podawania rąk przez chorych, którzy w czasie kaszlu lub ki­chania zasłaniają dłonią usta i nos. Dlate­go zapobieganie ostremu nieżytowi nosa po­lega głównie na unikaniu kontaktów z cho­rymi. Takie postępowanie jest szczególnie celowe w okresach nasilania się zachoro­wań, co zdarza się najczęściej jesienią i na wiosnę. W tym czasie należy ograniczać przebywanie w większych skupiskach ludz­kich (kina, teatry, zatłoczone poczekalnie itp.).

W ostrym nieżycie nosa szczepienia ochron­ne są mało skuteczne i dlatego rzadko sto­sowane. Przed zarażeniem katarem nie chroni też zażywanie witaminy C lub innych witamin, jak również unikanie tzw. przecią­gów, zamoczenia obuwia itp. Objawy zależą w znacznym stopniu od rodzaju wirusa wywołującego chorobę i polegają przede wszystkim na: kichaniu, tzw. drapaniu w gardle i nosie, pieczeniu spojówek oczu, a po pewnym czasie na pojawieniu się chrypki i kaszlu.

Najbardziej jednak charakterystycznymi ozna­kami nieżytu nosa są: stopniowe zmniejszanie się dro­żności nosa — zatkanie — i wyciek płynnej treści z nosa. Początkowo jest to płyn jasny i dość rzadki, później wydzielina staje się co­raz gęściejsza, przybierając zielonożółtą bar­wę. Na skórze warg pojawia się czasem cha­rakterystyczny wyprysk. Chorobowym zmia­nom miejscowym towarzyszą objawy ogólne: osłabienie, bóle głowy, stan podgorączkowy. Ostry, niepowikłany katar trwa zazwy­czaj 5—7 dni. Wysoka temperatura, bóle mięśniowe występują w przebiegu grypy, a nie przy nieżycie nosa.

Przy ostrym nieżycie nosa konieczne jest po­zostanie w domu, w miarę możliwości w izo­lacji, która ma na celu ochronę innych osób przed zarażeniem. W pokoju chorego powin­no być ciepło, ale unikać trzeba przegrzania. Powietrze o odpowiedniej wysokiej wilgot­ności ułatwia oczyszczanie dróg oddecho­wych z wydzieliny, która łatwo zasycha. Naj­skuteczniejszym sposobem nawilżania po­wietrza jest użycie do tego celu elektry­cznego nawilżacza, rozpylającego zimną wodę na drobne cząsteczki o temperaturze niższej od temperatury powietrza w pomie­szczeniu. Zaleca się łatwo strawną dietę i picie dużej ilości napo­jów, najlepiej rozcieńczonych soków owoco­wych.

Najlepszym lekarstwem na katar jest kwas acetylosalicylowy; np. Polopiryna, szczególnie Polopiryna S rozpuszczona w wodzie (1 —2 tabletki na pół szklanki wody), pić 1—2 razy dziennie (po południu i przed snem). Płynem takim można też płukać gard­ło.

Pomoc lekarska na ogół nie jest potrzebna, z wyjątkiem sytuacji, kiedy choroba trwa dłużej niż 10 dni lub pojawiają się objawy zaczyna­jących się powikłań: wysoka temperatura, bóle mięśniowe, bóle głowy umiejscowione w okolicy czołowej lub podoczodołowej, bóle zlokalizowane w klatce piersiowej, nasilająca się chrypka, kaszel, ból ucha. Osoby ze skłonnością do nawracającego, powtarzającego się zapalenia ucha środko­wego, zapalenia zatok przynosowych, oskrze­li powinny zgłaszać się na badania specjali­styczne już przy pierwszych objawach ostre­go nieżytu nosa.