Katar
Popularny katar, jest chorobą wirusową. Przy katarze zmiany zapalne błony śluzowej ograniczają się zwykle do nosa, nosowej i ustnej części gardła. Niekiedy choroba szerzy się dalej do krtani, tchawicy i oskrzeli, a do infekcji wirusowej dołączyć się może zakażenie bakteryjne. Obejmuje ono wówczas zatoki przynosowe, gardło, ucho środkowe i płuca.
Wirusy, wywołujące ostry katar, rozprzestrzeniają się najczęściej drogą kropelkową. Inna możliwość przenoszenia drobnoustrojów powstaje podczas podawania rąk przez chorych, którzy w czasie kaszlu lub kichania zasłaniają dłonią usta i nos. Dlatego zapobieganie ostremu nieżytowi nosa polega głównie na unikaniu kontaktów z chorymi. Takie postępowanie jest szczególnie celowe w okresach nasilania się zachorowań, co zdarza się najczęściej jesienią i na wiosnę. W tym czasie należy ograniczać przebywanie w większych skupiskach ludzkich (kina, teatry, zatłoczone poczekalnie itp.).
W ostrym nieżycie nosa szczepienia ochronne są mało skuteczne i dlatego rzadko stosowane. Przed zarażeniem katarem nie chroni też zażywanie witaminy C lub innych witamin, jak również unikanie tzw. przeciągów, zamoczenia obuwia itp. Objawy zależą w znacznym stopniu od rodzaju wirusa wywołującego chorobę i polegają przede wszystkim na: kichaniu, tzw. drapaniu w gardle i nosie, pieczeniu spojówek oczu, a po pewnym czasie na pojawieniu się chrypki i kaszlu.
Najbardziej jednak charakterystycznymi oznakami nieżytu nosa są: stopniowe zmniejszanie się drożności nosa — zatkanie — i wyciek płynnej treści z nosa. Początkowo jest to płyn jasny i dość rzadki, później wydzielina staje się coraz gęściejsza, przybierając zielonożółtą barwę. Na skórze warg pojawia się czasem charakterystyczny wyprysk. Chorobowym zmianom miejscowym towarzyszą objawy ogólne: osłabienie, bóle głowy, stan podgorączkowy. Ostry, niepowikłany katar trwa zazwyczaj 5—7 dni. Wysoka temperatura, bóle mięśniowe występują w przebiegu grypy, a nie przy nieżycie nosa.
Przy ostrym nieżycie nosa konieczne jest pozostanie w domu, w miarę możliwości w izolacji, która ma na celu ochronę innych osób przed zarażeniem. W pokoju chorego powinno być ciepło, ale unikać trzeba przegrzania. Powietrze o odpowiedniej wysokiej wilgotności ułatwia oczyszczanie dróg oddechowych z wydzieliny, która łatwo zasycha. Najskuteczniejszym sposobem nawilżania powietrza jest użycie do tego celu elektrycznego nawilżacza, rozpylającego zimną wodę na drobne cząsteczki o temperaturze niższej od temperatury powietrza w pomieszczeniu. Zaleca się łatwo strawną dietę i picie dużej ilości napojów, najlepiej rozcieńczonych soków owocowych.
Najlepszym lekarstwem na katar jest kwas acetylosalicylowy; np. Polopiryna, szczególnie Polopiryna S rozpuszczona w wodzie (1 —2 tabletki na pół szklanki wody), pić 1—2 razy dziennie (po południu i przed snem). Płynem takim można też płukać gardło.
Pomoc lekarska na ogół nie jest potrzebna, z wyjątkiem sytuacji, kiedy choroba trwa dłużej niż 10 dni lub pojawiają się objawy zaczynających się powikłań: wysoka temperatura, bóle mięśniowe, bóle głowy umiejscowione w okolicy czołowej lub podoczodołowej, bóle zlokalizowane w klatce piersiowej, nasilająca się chrypka, kaszel, ból ucha. Osoby ze skłonnością do nawracającego, powtarzającego się zapalenia ucha środkowego, zapalenia zatok przynosowych, oskrzeli powinny zgłaszać się na badania specjalistyczne już przy pierwszych objawach ostrego nieżytu nosa.